یك كد جدید برای تخریب خانه های تاریخی!
سفرگو: نصب بنر زرد رنگی با نوشته ی «خطر ریزش، لطفا احتیاط كنید» را به معنای یك كُد جدید برای شمارش معكوس تخریب بناهای تاریخی در همدان می توان برداشت كرد.
یلدا خاكبار، فعال میراث فرهنگی همدان، در گفت وگو با ایسنا نصب این بنر زرد رنگ را یك تهدید برای خانه ی طباطبایی بعنوان یكی از مكان های واجد ارزش در دوران مشروطه در كشور می داند.
این مردم شناس می گوید: خانه طباطبایی ها یك عقبه فرهنگی و تاریخی دارد. «محمد طباطبایی» از افرادی كه در بحث جنبش مشروطه در همدان نقش داشته و سرشناس بوده و پسر عموی وی كه نماینده همدان بود، در این خانه زندگی كرده اند.
او ادامه می دهد: به نظر می آید شهرداری همدان هر چند وقت یك دفعه، با نوع نگاهی كه به این نوع بناهای تاریخی دارد، نگران خانه هایی است كه در بهترین نقاط و بافت تاریخی همدان هستند و برای جذب توریست پتانسیل زیادی دارند.
وی با بیان این كه هراز گاهی شهرداری همدان نگران رهگذرها میگردد و با نصب بنرهایی روی بدنه ی بناهای تاریخی خطر ریزش آنها را مطرح می كند، ادامه می دهد: امكان دارد شهرداری رأسا در چنین زمینه ای وارد نشود اما می تواند با فشار وارد كردن به مالك، او را به نصب چنین بنری وادار كند.
او با طرح این پرسش كه «چرا شهرداری دقیقا در نقاطی نگران ریزش بناست كه بافت تاریخی قرار دارد، در حالیكه آن عمارت می تواند بعنوان هویت فرهنگی یك شهر، نگهداری، حفظ و مرمت شود و حتی یك كاربری مناسب بگیرد»، می گوید: چرا این ساختمان ها موجب نگرانی شهرداری می شوند، ساختمان هایی كه قابلیت حفظ شدن دارند و بعنوان یك فضای دارای ارزش تاریخی برای جذب توریست هستند و می توان ارزش های تاریخی ان ها را حفظ كرد.
خاكباز با اشاره به ثبت ملی نشدن این بنای تاریخی در لیست آثار ملی ادامه می دهد: در همدان هنوز یك «خانه موزه ی معاصر» یا خانه «مشروطه» نداریم، با عنایت به صبغه ی فرهنگی این خانه و نقش ساكنان این خانه در مشروطه كه به شكلی تاریخ این شهر را رقم زده اند، می توان از این خانه برای چنین كاربری بهره برد.
او روش دیگری كه برای تخریب تدریجی این خانه های تاریخی به كار می رود را حذف ناودان از خانه های قدیمی می داند و ادامه می دهد: هر چند ساختار و خود ساختمان قوی است، اما اساسا در این شرایط به مرور لطمه های زیادی به بناهای تاریخی وارد می شود، حتی به مرور خطر ریزش این بناها را بیشتر می كند.
این فعال میراث فرهنگی همدان، با تاكید بر این كه به نظر می آید چنین اقداماتی یك كُد است كه گویا مقرر است اتفاق نامناسبی برای بنای تاریخی رخ دهد، می افزاید: این در شرایطی است كه همین ساختمان كه تا امروز برای ۸۰ سال سرپا مانده است، اگر مرمت و تعمیر شود، دست كم ۳۰ سال دیگر هم می تواند باقی بماند.
مالك ترجیح می دهد جای خانه تاریخی، پاساژ باشد
فرزاد سپهر، فعال میراث فرهنگی همدان و كارشناس ارشد معماری، باز دراین زمینه به ایسنا می گوید: مدتی قبل از یكی دو ورثه خانه شنیدیم كه معتقد بودند این خانه ارزشی ندارد و بهتر است تخریب شود، درحالی كه با وجود ارزش تاریخی زیاد این خانه، اگر بخواهند چنین كاری را باز انجام دهند، به واسطه ی قرار گرفتن این بنا در راه تاریخی بناهایی مانند «استر و مردخای» نباید هیچ ساخت و سازی در كنار ان صورت گیرد.
وی با اشاره به این كه این بنای تاریخی در اداره كل میراث فرهنگی استان همدان با نام «خانه عسگری» معروف است، ادامه می دهد: از بقعه و حیاط «استر و مردخای» می توان حیاط این خانه ی تاریخی را به خوبی دید، حتی می توان گفت این بنای تاریخی در حریم درجه یك بقعه استر و مردخای قرار گرفته است، بدین سبب نمی توان هیچ ساخت وسازی در حریم آن انجام داد، حتی به قول كارشناسان میراث فرهنگی اگر هم بخواهند این خانه را خراب كنند، نمی توانند جای آن پاساژ بسازند.
او با اشاره به موقعیت قرار گیری این خانه در راسته «بازار مظفریه» همدان و ساخت یك پاساژ در پس این خانه ی تاریخی، اضافه می كند: «خانه طباطبایی» در بخشی از بازار اقتصادی همدان قرارگرفته است، پس مالكان خیلی ترجیح می دهند، این جا پاساژ ساخته شود، تا این كه یك بنای تاریخی باشد.
وی با اشاره به پیگیری هایش برای تاریخچه ی این بنای تاریخی، به صحبت های پرویز اذكایی، همدان شناس اشاره می كند كه در زمان جوانی خود به این خانه رفت وآمد داشته و در اواخر قاجار و اوایل پهلوی، محل مشروطه خواستار همدان بوده است، پس از ان باز این خانه به برادرزاده اش كه نماینده مردم همدان در مجلس شورای ملی بوده، رسیده است.
به گفته ی وی این بنای تاریخی در دهه ۵۰ در اجاره ی یك دستگاه دیگر بوده و پس از ان باز بار دیگر در اختیارمالك اصلی قرار می گیرد.
او حتی به در جریان افتادن تهیه ی پرونده ی ثبتی این بنای تاریخی از مدتی قبل اشاره می كند و می گوید: برای تهیه ی این پرونده، سابقه ی خانه را برایش مستندسازی می كنند كه آن به شورای تائید ثبتی برسد و در نتیجه این اقدام می تواند دستگاه ه های مرتبط مانند میراث فرهنگی را متوجه وجود و ضعیت این نمونه بناهای تاریخی كند، در واقع برداشتن این قدم ها در نهایت به تهیه ی یك شناسانه از این شهر باز می تواند منجر شود.
وی با تاكید بر این كه در سال ۵۷، خانه های دوره پهلوی اول حدود ۵۰ ساله بوده اند و امروز با گذشت حدود ۴۰ سال از انقلاب، عمر ان ها به حدود ۱۰۰ سال رسیده، می گوید: بنا بر این امروز این حساسیت عمومی رخ داده كه این خانه های قدیمی در همدان، یا حتی تهران باید حفظ شوند. از طرف دیگر خطر تخریب خیلی از آنها را تهدید می كند.
او تاكید می كند: باید این حساسیت را در فضای رسانه احداث می نماییم تا بتوانیم چنین بناهایی را حفظ نماییم و سپس با تغییر كاربری از طرف میراث فرهنگی وشهرداری و دادن مشوق های لازم به مالكان مانند كم كردن عوارض شهری یا پرداخت وام، درحفظ این نوع بناها كمك كرد.
سپهر با اشاره به این كه این خانه ی تاریخی و تزئیناتش در بافت قدیمی همدان، سالم می باشد، در حالیكه در مركزیت شهر همدان و ۱۰۰ متری میدان امام (ره) قرار دارد، باید مراقب حفاظت از ان بود و حتی احتمال این نكته را داد كه مالكان بخواهند آنرا از داخل تخریب كنند، مانند «عمارت جنانی» كه یكی از بدنه های ان در اثر بی توجهی و به دنبال بارش باران شدید در چند روز گذشته فرو ریخت.
این كارشناس ارشد معماری این خانه را متعلق به خاندان طباطبایی ها و رئیس الاسلام از دوران مشروطه تا زمان پهلوی می داند و توضیح می دهد: «آیت الله سیدمحمد طباطبایی سنگلجی از چهره های معروف و مبرز در جنبش مشروطیت در تهران ساكن بوده كه پسر عموی او به نام سیدمحمد طباطبایی، همدانی و در این شهر ساكن بوده است. وی در همان ایام به نام «رئیس الاسلام» ملقب شده و در مجلس موسسان و شورا حاضر بود. فرزندان او باز در همین خانه آمد و شد داشتند. بعدها یكی از برادران او به نام حاج علی طباطبایی در سال های ۱۳۵۰ تا ۱۳۵۷ در دوره های ۲۳ و ۲۴ نماینده همدان در مجلس شورا بوده است. بدین سبب این خانه را باید «خانه طباطبایی ها» و «رئیس الاسلام» نامید.»
او همین طور در مورد خاصیت های این بنای تاریخی اشاره می كند كه «قدمت این خانه متعلق به اواخر دوره قاجاریه و اوایل دوره پهلوی است و سبك ساخت آن قابل تكرار نیست. این خانه به شكل حیاط مركزی در دو طبقه تولید شده، سقف آن شیروانی است و آجركاری های منحصر بفردی دارد. كنگره ها، ستون ها و قاب پنجره های آجری همچون تزیینات مثال زدنی این خانه تاریخی هستند.»
«ترس و لرز از واهمه های بی نام و نشان بیشتر از پیش میگردد.»
این فعال میراث فرهنگی همدان ادامه می دهد: حفظ خانه های تاریخی شهر همدان، در واقع از واجب ترین كارهای سازمان میراث فرهنگی است چون روز به روز بر قدمت خانه های به جا مانده از دوران قاجار و پهلوی افزوده میگردد و خطر تخریب به سبب واهیِ ساختِ برج و پاساژ بالایِ سر میراث فرهنگی همدان سایه انداخته است.
او تاكید می كند: وقتی پارچه نوشته ای با عنوان خطر ریزش بر دیوار خانه ای قدیمی نصب می شود، به قول زنده یاد ساعدی، «ترس و لرز از واهمه های بی نام و نشان بیشتر از پیش میگردد.»
سپهر با بیان این كه باید دید سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری همدان چه چاره ای برای حفظ این خانه می كند، اظهار می كند: شهرداری همدان نباید به هیچ وجه اجازه تخریب این بنای تاریخی را بدهد و برای حفظ آن كوشش كند. باید مالكان این خانه تاریخی توجه نمایند كه با عنایت به قرارگیری آن در حریم مقبره استر و مردخای همدان و باز موقعیت آن در شهر می توانند با مرمت و تعریف كاربری فرهنگی یا اقامتی و گردشگری كمك اصلی را برای حفظ این خانه داشته باشند.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب