مهر بررسی می كند؛
سردار ساسانی به گرگان بازگشت، جزئیات تازه از مجسمه سنگی
به گزارش سفرگو مجسمه سردار ساسانی كه سال ۶۰ خورشیدی در جنگل النگدره گرگان، كشف و سپس در موزه بابل نگهداری می شد حالا به گرگان بازگشته و مسؤلان در تلاش هستند این یادگار تاریخی در شهر خود بماند.
به گزارش سفرگو به نقل از مهر، حدود سال ۶۰ خورشیدی بعد از بارندگی و سیلاب در جنگل النگدره گزارشی از كشف یك مجسمه سنگی دریافت شد. مهدی نوملی از یگان حفاظت میراث نخستین كسی بود كه به سراغ مجسمه رفت و آنرا از نزدیك بررسی كرد. با تلاش نوملی مجسمه جابجا و به گرگان منتقل شد اما چون آن زمان هنوز استان گلستان وجود نداشت به موزه بابل منتقل شد. این مجسمه كه پیكره یك سردار ساسانی است از آن زمان تا كنون در موزه بابل نگهداری شد تا این كه تابستان ۹۸ با پیگیری های میراث فرهنگی گلستان برای نمایش به گرگان آورده شد. نوملی در اینباره به خبرنگار مهر اظهار داشت: به دنبال اطلاعات محلی متوجه شدیم كه مجسمه ای در منطقه النگدره در كنار رودخانه ای افتاده به اتفاق یكی از همكاران میراث فرهنگی با یك ماشین لَندور به منطقه رفتیم؛ به دلیل سنگینی وزن مجسمه با كمك اهالی منطقه آنرا از زیر شن و ماسه بیرون آوردیم و به خانه شیرنگی منتقل كردیم. حالا گفته می شود مقرر است با مسؤلان میراث فرهنگی مازندران مذاكره شود تا با جابجایی چند اثر تاریخی این سردار در گرگان بماند. سرداراما مشخصات و ارزش این اثر در چیست؟ این مجسمه تمام قد انسانی كه به صورت مرد تنومندی ساخته شده، بر اثر صدمه های وارد شده تا قبل از زمان كشف، فاقد گردن، سر، دست راست و قسمت هایی از دو مچ پا به پایین است. از خصوصیت های ظاهری می توان به ارتفاع ۱۰۴ و پهنای ۵۸ سانتیمتری آن اشاره نمود. لباس این مجسمه به صورت تن پوش ساده بلندی تا روی زانوها است و شلوار ساده آن هم ظاهرا تا پایین پای وی ادامه دارد، همینطور نشانه یا برجستگی آشكاری از وجود كمربند در قسمت جلو و پشت مجسمه وجود ندارد.
در میانه بدن، شمشیر مستطیل شكل بلندی از بالای پای چپ تا مچ پا كشیده شده و انگشتان دست به صورت یك برجستگی بر روی دسته شمشیر دیده می شوند و به نظر می آید دست چپ وی با ساعد بند پوشانده شده باشد. از آنجایی كه دست راست مجسمه تنها تا قسمت كتف آن وجود دارد، نمی توان با قطعیت نظر داد كه آیا به صورت آزاد یا متصل به بدنه بوده است چونكه اثری از انگشتان این دست در نقطه اتصال به كمر مشاهده نمی گردد. مستقیما در زیر گردن، برجستگی قلب مانندی به حالت آویز و تزیینی وجود دارد كه با عنایت به وجود یك برجستگی در پشت شانه ها و بالای كمر، امكان دارد بخشی از ادامه شنل یا حتی تزیین ریش وی بوده باشد. بالاتنه مجسمه ظاهرا به صورت آگاهانه ای در قسمت شانه ها و بازوها و سینه، ستبر و بزرگ نشان داده شده و دارای كمر باریك تر بوده و گویا مبین حس قدرت در فرد صاحب اثر است، باتوجه به نوع شكستگی در قسمت پایین پا به نظر می آید مجسمه متصل به یك سطح یا سكویی بوده. در مورد تاریخ ساخت اثرو بر مبنای مطالعات تطبیقی صورت گرفته، در نگاه نخست به نظر می آید با عنایت به وجود چندین خصوصیت خاص، این مجسمه به دوران تاریخی (اشكانی یا ساسانی) تعلق داشته باشد. طوری كه می توان عدم تناسب یا نوع تركیب اندام و همینطور لباس وی را نشانه پیكر سازی اشكانی دانست، اما وجود شمشیر بلند در قسمت چپ بدن با دست چپ روی آن، وجود نوعی تزئین و گره ریش یا لباس در زیر گردن و همینطور شاید حالت یك دست آزاد یا دست روی كمر همچون برخی نقش برجسته های ساسانی، آنرا به دوره ساسانی نزدیك می كند.
از نمونه های بسیار مشابه آن می توان به مجسمه شاپور اول در كازرون فارس و برخی نقش برجسته های ساسانی اشاره نمود كه در تاریخ گذاری اثر، كمك شایانی كرده است. بر پایه نظرات برخی باستان شناسان و پژوهشگران تاریخ گرچه تعیین تاریخ ساخت آن دارای دشواری هایی است، اما خصوصیت های دوره ساسانی در این اثر بارزتر است. این مجسمه نسبت به تعداد بسیار محدود (مجسمه های تمام قد انسانی) در سراسر كشور، از موارد منحصر به فرد به حساب می آید و می توان وجود برخی خصوصیت های محلی را در نحوه ساخت و پرداخت این اثر در نظر نگاه داشت و با احتیاط به یك فرمانده یا فرد بلند مرتبه درباری و یا حتی خاندان های محلی قدرتمند در منطقه نسیت داد. حالا بعد از نمایش این اثر پرارزش باید بعد از آخر زمان قانونی به بابل برگردد اما مدیركل میراث فرنگی گلستان گفته برای ماندن آن تلاش می كند. ابراهیم كریمی توضیح داد: این مجسمه از موزه بابل برای نمایش موقت به موزه دیرینه شناسی گرگان منتقل شده اما در تلاشیم كه با مازندران به توافق برسیم و در قبال جابه جایی دَر مسجد سوادكوه، پیكر مجسمه سردار ساسانی را در گرگان نگهداری نماییم.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب