گزارش سفرگو؛
چرا طاق كسری برای ایرانیان مهم است؟
سفرگو: بنای تاریخی طاق کسری سالهاست که در وعده های دو کشور ایران و عراق بلاتکلیف مانده است؛ بنای دوره ساسانی با معماری ایرانی که در داخل خاک عراق گرفته و هر بار بخشی از آن فرو می ریزد.
خبرگزاری مهر _ گروه جامعه؛ چند روز پیش همزمان با شروع سال ۲۰۲۱ در شبکه های اجتماعی عراقی تصاویری از طاق کسری منتشر گردید که نشان می داد بخش دیگری از طاق این اثر باستانی فرو ریخته است. این مورد باآنکه بین دوست داران میراث فرهنگی در عراق واکنش زیادی داشت به نحوی که در شبکه های مجازی هم این تصاویر پخش گردید و کاربران، دولت عراق را مسبب آن دانستند و از بی توجهی دولت عراق انتقاد کردند اما در ایران هم واکنش ها پس از ترجمه این خبر کم نبود.
بسیاری از باستان شناسان و دوست داران میراث فرهنگی و حتی رسانه ها به این مورد پرداختند و یادآوری کردند که قرار بود این بنای تاریخی نه تنها در لیست میراث جهانی یونسکو قرار گیرد بلکه می بایست در همکاری مشترک بین ایران و عراق مرمت شود.
در این میان سوالی به وجود می آید این است که چرا ایوان مدائن برای ایرانیان مهم می باشد و ریختن بخشی از سقف آن، اینقدر در بین فعالان شبکه های اجتماعی ایرانی هم با واکنش همراه بود و باستان شناسان به شکل جدی نگران این اثر تاریخی شدند؟
پاسخش البته خیلی ساده است. چون این بنای تاریخی، ایرانی است.
اثر باستانی و نماد تمدن ساسانیان در عراق فعلی است
طاق کسری که به آن ایوان مدائن یا ایوان خسرو هم گفته می شود، بلندترین طاق خشتی جهان و تنها بنای قابل مشاهده از شهر باستانی تیسفون در عراق است که حدود دو هزار سال قدمت دارد؛ یک اثر باستانی که نماد تمدن ساسانیان در عراق فعلی است.
این طاق بلندای ۳۷ متری، دهانه ۲۵ متری و عمقی ۴۸ متری دارد این حجم از بنایی که با خشت ساخته شده اساسا در زمان خودش یک شگفتی به حساب می آمده است چون امکانات امروزه برای ساخت آن وجود نداشت. همچنان که بنای سنگی تخت جمشید و خیلی از بناهای دیگر در زمان خودشان شگفتی محسوب می شوند و هنوز هم باشکوه هستند. این طاق زمانی ساخته شده که ایران از جیحون تا فرات را در اختیار داشت.
بنای ایرانی که در دهه های اخیر تحت تاثیر روابط پر تنش بود
این طاق منبع الهام خیلی از معماران شده است مانند آندره گدار، معمار مشهور فرانسوی که با الهام از این طاق و معماری فرانسوی، طاق موزه ایران باستان را طراحی کرد یا محسن مقدم، استاد دانشگاه تهران و دیرینه شناس و معماری که با ایده گرفتن از این طاق، یک نشان گچی و ساسانی، آرم دانشگاه تهران را طراحی کرد و ساخت.
این بنا به این علت اینکه چندین سده است که دیگر درون مرزهای ایران قرار ندارد بسیار مورد بی توجهی قرار گرفته و ناامنی در عراق در چند دهه گذشته هم مزید بر علت شده است. این اتفاق سبب شده بنایی با این درجه از اهمیت هنوز بعنوان میراث جهانی یونسکو ثبت نشود.
با این وجود وزارت میراث فرهنگی همچنان در گفتگوهایش با مسؤلان عراقی از آمادگی ایران برای مرمت این بنای تاریخی صحبت می کند. مسؤلان کشور عراق هم همیشه از این آمادگی استقبال کرده اند اما هیچگاه به سرانجام نرسیده است.
از این اثر تاریخی که در شهر تیسفون قرار دارد، چیز زیادی باقی نمانده است. ضمن اینکه از حفاری ها در منطقه تیسفون، که بارها بخصوص در دهه های بیست و سی میلادی مورد جستجوهای دیرینه شناسی قرار گرفته موزه های عراق سهم چندانی نبرده اند. بیشتر آثار پیدا شده از عراق برده شده و امروزه در موزه پرگامون برلین و مجموعه کوچک تری در موزه متروپولیتن نیویورک نگهداری می شوند.
آخرین تهدید جدی برای این اثر تاریخی، در سالهای ۲۰۱۵ و ۲۰۱۶ و با گسترش حضور داعش در عراق شکل گرفت که تا فاصله ۶۰ کیلومتری این بنا پیشروی کرده بودند و امکان تخریب آن توسط آنها وجود داشت.
دغدغه باستان شناسان برای مرمت طاق کسری
همزمان با سفر حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران به عراق، کارشناسان و باستان شناسان، از او خواستند مساله رسیدگی هرچه سریع تر به طاق کسری را با مسؤلان عراقی مطرح کند، چونکه این بنای تاریخی در خطر نابودی قرار دارد.
رئیس انجمن علمی دیرینه شناسی ایران در نامه ای به علی اصغر مونسان، رئیس سازمان میراث فرهنگی وقت، از او خواسته که همزمان با سفر رئیس جمهوری ایران به عراق، با رایزنی رئیس جمهور و وزیر فرهنگ و گردشگری عراق، افزون بر مرمت و بازسازی طاق کسری، این یادگار درخشان فرهنگ و تمدن ایرانی در کشور عراق، زمینه حضور باستان شناسانِ متخصص ایرانی را برای پژوهش ها و جستجوهای دامنه دار دیرینه شناسی در میراث فرهنگی و تمدنی ایران فراهم نمایند.
پس از آن ولی تیموری معاون گردشگری وزارت میراث فرهنگی درباره پیگیری پیشنهاد قبلی عراق درباره مرمت «ایوان مدائن» طاق کسری اظهار داشته بود: ایران برای مرمت این آثار باستانی قبلاً هم اعلام آمادگی کرده بود، اما شرط آن، تأمین هزینه های متخصصان ایرانی از جانب عراق است که اگر این شرایط از جانب آنها فراهم گردد، ایران در اینباره اقدام خواهد نمود.
این صحبت ها نشان داده است که عزمی برای شروع کار مرمت نیست حتی مرمت اضطراری که باستان شناسان به دنبال آن هستند. چون نه عراق هزینه اش را دارد و نه ایران این هزینه را برای میراث فرهنگی می پردازد.
اکنون بار دیگر بعد از انتشار خبر تخریب بخش دیگری از این بنا، مسؤلان ایرانی آمادگی خویش را برای مرمت این بنا اعلام نمودند اما همچنان این صحبت ها در حد حرف باقی مانده است. از آن سو فعالان اجتماعی عراقی هم این خرده را به مدیران دولتی خود می گیرند که چرا نسبت به این بنا بی توجه هستند و حتی آنرا در لیست میراث فرهنگی یونسکو ثبت نمی کنند.
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب