خرج نگاهی بر هنر دستان مردم نصف جهان
سفرگو: بازارهای میدان نقش جهان، پر بود از گردشگرانی كه به دنبال یافتن صنایعی فاخر از هنر دست مردان و زنان این دیار بودند، اما دستشان تنها قادر به لمس كالاهای بی ارزش ارزان قیمت بود كه حالا به خوبی خویش را میان صنایع دستی فاخر اصفهان و در دل گردشگران جا كرده اند.
به گزارش خبرنگار ایسنا، در محدوده تاریخی شهر اصفهان و با از گذر كوچه پشت مطبخ در مسیر میدان نقش جهان، مغازه هایی از صنایع دستی دیده می شوند كه شغل فروشندگانش نسل به نسل به آنها منتقل شده است.
پای صحبت شان كه می نشینم، می گویند: "ایام نوروز گردشگران تنها به خرج نگاهی بر اندام ظروف نقره و قلم كاری شده بسنده می كردند". نقش و نگار جام هایی كه دستان هنرمندان ایرانی بر پیكرشان ردپای قلم بر جای گذاشته اند، اما هم چون گذشته باشكوه، ولی نگران از پشت ویترین مغازه ها به آینده نامعلوم صنایع دستی لبخندی تلخ می زنند.
گردشگران خارجی بیشتر جذب ظروف خوش رنگ و لعاب مینا می شوند، نقره و قلم زنی برایشان ناشناخته است. پیرمردی كه موهایش را در همین كار نقره گون كرده است، گوشه ای در بین جام ها و گلدان های قلم خورده نشسته است. صدایم می زند "دخترم این ها را بیشتر برای جهاز می برند، ولی این روزا دیگه كسی جرات نمی كند دخترش را عروس و پسرش را داماد كند... ". گویی باد نوسانات قیمت دلار بر كالاهای اصیل ایرانی غبار ركود نشانده است.
كمی آن طرف تر نقش و نگار فرش های دستبافت ایرانی كه با هر تار و پودش خاطره ای بافته شده، مرا سمت خود می كشاند. "اگر زبان بلد باشی كسب و كارت رونق دارد، ولی ایرانیان توان خرید فرش های زینتی و دستبافت را ندارند." این را مرد میانسالی می گوید كه به كوهی از فرش لم داده و منتظر است چای خوش رنگش سرد شود.
ورودی میدان پر از بوی ادویه و زرق و برق بدلیجاتی است كه برای خالی نبودن عریضه، آنجا به فروش می رسد. خویش را در آینه دستفروشی كه شال و روسری های رنگی را در كنار سفره های قلم زنی می فروشد، می بینم. صدای مادر و دختری كه تلاش می كنند از میان آن همه طرح و رنگ یكی را انتخاب كنند مرا از حال و هوای خودم پرت می كند آن طرف، میان سفره های قلم كاری شده...
زبری دست هایش دل را می خراشد. با همان دست های پینه بسته اش سفره های پارچه ای را یكی یكی در هوا می رقصاند و منگوله هایش آدمی را هیپنوتیزم می كند. انگاری بركت از سفره هامون رفت از وقتی نان تازه را از دستان پدر گرفتیم و در سفره های بی نقش و نگار پلاستیكی گذاشتیم. "مسافری كه پول داشته باشد اینجا نمی آید، نان رو می برند سر سفره اجنبی ها... " پیرمرد این را گفت. در حالیكه دلم با رعشه دستانش می لرزید.
"اینجا از 10 هزار تومان تا 3 میلیون تومان جنس داریم، بیشترین چیزی كه فروختیم كیف های قلم زنی 10 هزار تومانی بود كه با جیب مشتریان سازگارتر بود." این را مدیر یكی از فروشگاه های داخل میدان می گوید كه رنگ آبی ظروف میناكاری اش آرامش خاصی دارد. "نوروز امسال مشتریان یك سوم سال قبل بودند با قدرت خرید خیلی پایین تر از سال قبل" و مردم تنها، نگاهی خرج می كردند بر پیكر نیلگون صنایع دستی بازارهای میدان نقش جهان.
در بازار مسگران صدای چكش هایشان مانند یك آهنگ قدیمی زیبا در گوش می پیچد و مرا به زمانی برد كه با پدربزرگم در اینجا قدم می زدیم. بازار پر بود از زنان و مردانی كه خنده هایشان از ته دل بود نه از سر زور، هنوز صدای خنده شان در گوشم می پیچد و زیباترین تركیب دنیا را می سازد با صدای چكش ها روی مس تازه و دست نخورده.
با صدای گریه كودكی كه اصرار دارد عروسكی چوبی را از میان آن همه مس و مینا برایش بخرند، به فضای گرم بازار بازمی گردم. گرمی رنگ مس چشمانم را می نوازد، از بازار سوت و كور معلوم است، حال اینجا هم خوب نیست.... مس فروشان می گویند "دیگر كسی مس نمی خرد. همین كه بتوانند ظروف روحی ساده بخرند، باید خدا را شكر كنند".
به خاتم كاری كه ختم هنرهای دستی است می رسم. چه هنرمندانه و ظریف تكه های چوب را در كنار هم به كار می گیرند و گاهی با آبرنگ نقشی می زنند بر چوب تا دلرباتر كنند این هنر دستشان را. استادی كه سالهاست نفش خاطره بر خاتم می زند، می گوید: "خدا را شكر راضی بودیم امسال" خیالم كمی راحت می گردد بعد از شنیدن حرف این مرد سپیدموی.
اما، هنوز دلم آرام نگرفته، صنایع دستی مان چقدر زود به دست فراموشی سپرده شد و چه تلخ است دیدن اجناس بی نام و نشانی كه تنها برای چرخاندن چرخ زندگی فروشندگان، در اینجا به فروش می رسد. از بازار به سمت حوض فیروزه فام میانه میدان می روم تا لذت ببرم از شكوه و عظمت عالی قاپو كه اخیرا از بند مرمت گران رهایی یافته است.
گزارش از سیده فاطمه احمدی، خبرنگار ایسنا-منطقه اصفهان
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب