این كتیبه ها لعنت می فرستند
سفرگو: «لعنت خدا و نفرین رسول و ائمه اطهار بر كسی كه مزاحمت ریش سفیدان و اولاد ایشان را بكند، یا این كه طمعی به این املاك، چه از آن ها و چه از منافع خود بازار این ریش سفیدان یا اولاد آن ها بجویند.»
به گزارش سفرگو به نقل از ایسنا، واقفان چند ده باب مغازه و املاك دیگر در اطراف حرم شاه عبدالعظیم (ع) در شهرری اگر می دانستند مقرر است مهمترین نشانه ی یكی از بزرگترین وقف های كشور این طور بین تبلیغات جورواجور، دود غذا، چیپس و پفك پنهان شود؛ شاید لعنت شان را برای این بی توجهی ها هم نگه می داشتند...
خیابان حرم شاه عبدالعظیم، كوچه رحیمی، درست مقابل در فلزی رنگ و رو رفته ای كه خرابه های باقی مانده از كاروانسرای قدیمی پشت آن پنهان شده اند، دو كتیبه سنگی روی دیوار نصب شده است كه مدت هاست انگار نقش جرم گیر برای اغذیه فروشی های كوچه را پیدا كرده اند و مكانی برای زیباترشدن تبلیغ چیپس و پفك سوپر ماركت كوچه را بر عهده دارند.این دو كتیبه كه برای باقی ماندن در اذهان در دوره قاجار روی دیوار این نقطه از منطقه ری باستان نصب شده اند، برخی موقوفات دوره قاجار شهرری را در دل خود ثبت كرده اند تا همه بدانند كه مقرر است عایدی مغازه های وقف شده صرف چه كاری شود.
قدیر افروند، دیرینه شناس حدود ۱۰ سال پیش این كتیبه ها را بررسی و بازخوانی می كند.
او در مورد نوشته های روی اولین كتیبه به ایسنا توضیح می دهد.
«به جهت محفوظ بودن املاك موقوفه میدان حضرت، ریش سفیدانی كه از اولاد واقف و برخی عقربای – نزدیكان - واقفین بودند، موافق احكام شرع شریف، املاك مدنظر را در دو سنگ حجاری كردند شامل دكان ها، خبازی، بقالی، حدادی - آهنگری -، علافی - علوفه -، نعلبندی، كوزه فروشی، جیلان گری، توتون فروشی، كله پزی، بنك داری، سلمانی، دوات گری و بزازی و.... »
به گفته ی وی در انتهای كتیبه هم نوشته شده "لعنت خدا و نفرین رسول و ائمه اطهار بر كسی كه مزاحمت ریش سفیدان و اولاد ایشان را بكند، یا این كه طمعی به این املاك چه از آن ها و چه از منافع خودِ بازار این ریش سفیدان یا اولاد آن ها بجویند. بدون جهت شرعی از ملك یا از منافع وقف آن بخورند، این هاهم بدانند به لعنت خدا گرفتار شوند، پس ازاین رو باید وجه اجاره بها به مصلحت به چند نفر كه متصدی... (جای سه نقطه قابل خواندن نیست) و باید عایدی آن ها را صرف عزاداری ایام عاشورا نماید. محله بازار حق نظر دارد كه آگاه باشند.۱۳۱۲ هجری قمری.»
او با بیان این كه در سنگ نوشته دوم هم این متن مقدمه تكرار می شود، ادامه می دهد: پس از نوشته «یا اباعبدالله المظلوم» در بالاترین نقطه سنگ كتیبه دوم، این طور نوشته شده است؛ «به جهت محافظت املاك موقوفه میدانِ حضرت، ریش سفیدان برخی از اوقاف والد و بعضی ولده عقربای (نزدیكان) واقفین بوده اند.»
به گفته ی وی، در واقع این املاك را در این دو سنگ كتیبه ای نقش كرده اند تا آن ها برای همیشه محفوظ بمانند.
افروند در توضیح نوع كتیبه هم بیان می كند: خط لوح نستعلیق است و هر كدام از كتیبه ها ۱۲ سطر دارند، در واقع هر سطر داخل یك قاب بازوبندی شده است و بالای هر كدام از دو كتیبه عبارت "یا اباعبدالله مظلوم" دیده می گردد و چند شكاف روی سطرها بوجود آمده و در سطر اخر كتیبه دوم هم صدمه وارد شده است و حتی بخش هایی شكسته بودند كه خوشبختانه مردم محلی ان ها را حفظ نموده اند.
افروند، رنگ آمیزی های مكرر روی این دو اثر تاریخی را یكی از معضلاتی می داند كه در طول سال های گذشته توسط بومی های منطقه، شاید شهرداری و مغازه داران اطراف به این اثر پرارزش وارد شده است.
به گزارش سفرگو به نقل از ایسنا، با وجود همه صدمه های وارد شده به این دو اثر پرارزش و در واقع سند تاریخی شهرری، اما آن ها بعنوان دو اثر منقول تاریخی، هنوز در لیست آثار ملی به ثبت نرسیده اند.
هر چند فهرست ثبت آثار منقول در طول یكی دو سال قبل توسط اداره كل ثبت آثار تاریخی فعالیت خویش را شروع كرده است، اما دست كم باید به چنین مواردی كه خارج از فضاهای موزه ای و در دسترس تعداد زیادی افراد قرار دارد و با عوامل صدمه زای محیطی زیادی مواجه می باشد، توجه گردد.
شاید بتوان با انتقال این دو اثر به موزه آستان شاه عبدالعظیم یا موزه ملی ایران یا حتی موزه ی ری از این اثر محافظت بهتری كرد و با ساخت مولاژی از این كتیبه آنرا برای همیشه در مكان امروزی نصب كرد.
اما به نظر می آید نخست باید مشخص شود كدام نهاد یا دستگا اجرائی متولی این اثر تاریخی است؟
امیرمصیب رحیم زاده، مدیر اداره میراث فرهنگی شهر ری، اما مالكیت این دو كتیبه را به متعلق به مغازه ای می داند كه كتیبه روی دیوارهای ان نصب شده و تنها وظیفه میراث فرهنگی را سركشی های همیشگی برای حفاظت از این اثر می داند، هر چند به نظر می آید در این اتفاق هم آن طور كه باید موفق نبوده اند.
او به ایسنا می گوید: علاوه بر میراث فرهنگی، موقوفه آستان حرم حضرت عبدالعظیم هم موظف به سركشی به این اثر تاریخی است.
وی با تاكید بر ضرورت تهیه یك طرح برای حفاظت از این دو كتیبه قاجاری ادامه می دهد: باید این دو اثر پرارزش را زیر نظر كارشناس میراث مرمت و سپس بررسی كرد كه چه طرحی برای حفاظت بهتر از ان ها می توان اجرایی كرد.
او اما جداسازی این كتیبه ها از جای كنونی شان یا كشیدن شیشه بعنوان محافظ روی آن ها را منوط به نظر كارشناس می داند كه بررسی شود در چه صورتی امكان صدمه وارد شدن به این دو اثر وجود دارد.
سال هاست این دو كتیبه در همین نقطه باقی مانده اند و بطور قطع امكان جابجایی آن ها وجود نداشته، بطور قطع شهرداری، متولیان آستان حرم حضرت عبدالعظیم، میراث فرهنگی از وجود این كتیبه در طول سال های گذشته آگاه بوده اند، اما تا كنون نه تنها هیچ اقدامی برای بهتر شدن اوضاع این كتیبه ها انجام نشده است، بلكه مغازه داران به خود اجازه می دهند لوله ی هواكش دود مغازه های خودرا به روی این كتیبه ها بچرخانند!
به جاست دست كم به مناسبت روز وقف متولیان این دو اثر تاریخی و پرارزش برنامه ای برای رسیدگی و حفاظت بهتر از این سند پرارزش تدوین كنند.
سمیه ایمانیان - ایسنا
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب