نگاهی بر معماری كهن ایران زمین، ۱
حمام های عمومی اصفهان در گذرگاه زمان
به گزارش سفرگو، اصفهان یک پژوهشگر معماری ایرانی با اشاره به اینکه عصر شکوفایی ایجاد حمام ها را باید دوره صفویه نامید، اظهار داشت: در این دوره فقط در اصفهان بیشتر از ۲۷۰ حمام ساخته شد که هنوز بعضی از آنها مانند حمام شاه، حمام شاهزاده ها، حمام خسروآغا، حمام علیقلی آغا، حمام وزیر، حمام قاضی، حمام جارچی باشی، حمام شیخ بهایی، حمام دردشت، حمام درب امام، حمام جلفا و حمام پنجشنبه دین در این شهر به جای مانده و بسیاری هم تخریب شده اند.
محسن بهزاد در گفتگو با ایسنا و با اشاره به اینکه حمام های عمومی یکی از بناهای عام المنفعه در معماری خصوصاً معماری ایرانی است، اظهار نمود: نظافت و استحمام در ایران پیش از اسلام هم از اهمیت خاصی برخوردار بود و ایرانیان نه تنها به شستشو توجه خاصی داشتند بلکه به معطر و خوشبو کردن بدن هم اصرار داشتند. در آداب ورسوم کهن مردم ایران به پاکی و پرهیز از پلیدی و آلودگی بیشتر از هر چیز ارج نهاده شده است. پلیدی را از اهریمن می دانستند و برای راه یافتن به پیشگاه اهورای بزرگ باید نخست خویش را از هر چه آلودگی است پاک کنند.
او ضمن اشاره به این مورد که در آئین های کهن ایران، ناهید یا ایزد پاکی و آب بسیار ستوده شده و سرچشمه آب های پاک در اوستا همچون ایزدان دیگر در آفریدگار اهورامزدا نیایش شده و هم ماه مقدس آبان به این ایزد منسوب است، افزود: سابقه مراسم شستشو در ایران زمین به قبل از زرتشت می رسد که وجود غسل های پی درپی در فواصل زمانی معین جهت حضور در برنامه های دینی و هم ساخت عبادتگاه ها در محل هایی که آب روان با چشمه ای وجود داشته، دلیل بر این ادعاست.
این پژوهشگر معماری ایرانی اظهار داشت: پیروان آیین مهر قبل از ورود به مهرابه ها و برگزاری مراسم مذهبی، نخست به حمام رفته و بعد از غسل کردن به مهرابه، خورآباد یا خرابات وارد می شدند. در آیین مزدیسنا هم پاکی جسم و روان از اهمیت خاصی برخوردار بود که بر طبق این تفکر، وابستگی پاکی جسم و روان به یکدیگر از نعمت های بزرگ برشمرده شده است. در آیین زرتشت هم شرط حضور در مراسم مذهبی شستن دست وپا و گوش به نحو خاص بوده است، همینطور آداب ورسوم لمس میت هم به همراه غسل بوده است.
بهزاد با تاکید بر این که در ادبیات فارسی هم همه جا پاکیزگی ستوده شده است، افزود: در فارسی کهن و میانه، طهارت و شستشو را «پادیاو»، «پادیاوی» یا «پادیاب» و هم طشت آب را که با آن شستشو می کردند را «پادیاب دان» می گفتند. همینطور جایگاه هایی را که برای شستشو ساخته اند «پادیاو» نامیده می شده و همین واژه است که نخست بسیارنزدیک به تلفظ کهن فارسی آن به صورت «پائیا» و «پاتسیو» به زبان های اسپانیایی و ایتالیایی درآمده و در فرانسوی و انگلیسی «پاسیو»، «پاتیو» و «پیشیو» شده است. چنانکه ساختمان پادیاو هم توسط معماران تازه مسلمان ایرانی به شمال آفریقا و اسپانیا راه یافته و جزو زیبایی از معماری آن زمان شده است. همین «پادیاو» با همه خصوصیت هایش پس از اسلام در پیش مساجد و زیارتگاه ها به نام «وضوخانه» جای گرفت و شاید بتوان گفت هیچ مسجد، حسینیه، خانقاه، امامزاده و محل عبادتی را نمی توان یافت که در کنار یا درب ورودی آن وضوخانه ای درست مثل پادیاوهای ایران قبل از اسلام نداشته باشد.
حمام رهنان در اصفهان
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب