کویریان خورجین باف

سفرگو: اصفهان از اصفهان تا حسن آباد جرقویه در شرق اصفهان، باید مسیری 110 کیلومتری را طی نماییم تا به منطقه ای سبز اما در دل کویر برسیم. جایی که یافته های آن از وجود تمدنی دیرینه حکایت دارد و فعالیت اقتصادی مردمانش از گذشته های دور در حوزه صنایع دستی خصوصاً خورجین بافی بوده است.

حسن آباد شهری است با دو بافت سنتی و مدرن که البته اغلب مردم بافت زندگی و روستایی خودرا حفظ نموده اند و اکثرا آنها هنرمندانی هستند بافنده؛ بطوریکه در منازل آنها کارگاه هایی برای بافتن قالی، زیلو، گلیم، حوله، سفره، گاله و خورجین برپاست و می توان اظهار داشت که مردمان حسن آباد قرن هاست که خورجین بافند و دراین زمینه می سازند و می پردازند.

علی مراد صادقی، هنرمندی است که از سال ۱۳۶۸ به خورجین بافی در حسن آباد مشغول می باشد. هنری که به گفته‌ی وی در حسن آباد مشهور است و اکثراً در همه خانه ها کارگاه های خورجین بافی به راه است و به آن می پردازند. او نیز همراه با همسر و برادرش سال هاست که خورجین بافی را ادامه می دهد.

این هنرمند با اعلان اینکه در خورجین بافی، نخ تار و پود اهمیت بسیاری دارد، درباره ی این هنر به ایسنا اظهار داشت: خورجین از کناره های پارچه و ضایعات نمد و تور و کاغذ بافته می شود. در قدیم خورجین ها را از نخ های پنبه ای می بافتند که در حسن آباد پرورش و سپس ریسیده می شد؛ البته جوامع عشایری برای بافت خورجین از موی بز و پشم های رنگی نیز استفاده می کردند؛ اما دیگر خورجین ها را به آن صورت بافته نمی بافند و علاوه بر ضایعات و دورریختنی های پارچه، از نخ «فیلامنت»، نخ «پ پ» یا «پلی پروپیلن»، «سیف» و پنبه نیز برای نخ تار در خورجین بافی استفاده می شود.

صادقی افزود: خورجین، دست بافته ای بدون گره است که بصورت ذهنی بافته می شود و به طورمعمول دارای عرضی بین ۳۰ تا ۹۰ سانتی متر است که حالت قواره ای بافته می شود. ما در کارگاهمان چهارنوع خورجین موتوری، هوندایی، چرخی و الاغی می بافیم. نوع موتوری با ۵۰ تار تهیه می شود، هوندایی با ۴۳ نخ و نوع چرخی که کوچک تر است با ۳۵ نخ تاربافته می شود؛ ضمن این که خورجین ها گاهی دارای یک لت هستند و به این نوع خورجین چنته نیز گفته می شود و گاهی دارای دو لت هستند که نسبت به نوع اول ابعاد کوچک تری دارند.

او اشاره نمود که خورجین به طور معمول دارای نقوش هندسی و زاویه دار است و در قدیم برای جابه جایی بارها روی چهارپایان استفاده می شد و درحقیقت نوعی بالاپوش برای حیوانات بود که به آن «پالان» هم می گفتند؛ اما بعدها برای موتور و دوچرخه نیز مورداستفاده قرار گرفت؛ ضمن این که جزیی از جهیزیه‌ی عروس نیز به شمار می رفت.

صادقی سپس درباره ی مراحل بافتن یک خورجین توضیح داد: بعد از آن که ضایعات یا سرقیچی های پارچه ها را دسته بندی و تارِ آنرا قیچی کردیم، به هم گره می زنیم و تارها را با دستگاهی که خاص همین کار است شانه می زنیم و از اینجا به بعد هم خورجین بافی را شروع می نماییم.

این هنرمند خورجین باف اضافه کرد: بافتن خورجین ها به دو صورت است؛ یا روی دار افقی یا عمودی بافته می شود؛ درست مثل قالی بافی که این دار دو حالت ثابت و گردان دارد و یا برای بافتن آن از دستگاه ریسندگی استفاده می شود. به این نکته هم باید اشاره کنم که هم دار و هم دستگاه ریسندگی از چوب تولید شده اند.

او سپس به سایر ابزار در خورجین بافی اشاره و بیان کرد: «پنجه» یا «دفتین» نیز ابزار دیگری در خورجین بافی است که برای کوبیدن پودها استفاده می نماییم و حالت شانه مانند دارد؛ ضمن این که چوبی به نام «پهنا» که در دوطرفش سوزن وجود دارد نیز برای خورجین بافی موردنیاز است که در هنگام بافته شدن خورجین و برای جلوگیری از لوله شدن لبه های خورجین استفاده می شود و درحقیقت پهنای خورجین را حفظ می نماید.

صادقی یادآوری کرد: بعد از پایین آوردن خورجین از دار یا دستگاه، دو طرف خورجین را برای ایجاد کیسه های دوطرف در اندازه موردنظر تا زده و می دوزیم تا شکل خورجین به خود بگیرد و در نهایت از نخ های رنگی نیز برای دوختین لبه های خورجین استفاده می نماییم که به این مرحله، «شیرازه دوزی» گفته می شود.

منبع: سفرگو

1402/10/05

08:31:19

5.0 / 5

254

تگهای خبر: تولید , روستا , زندگی , سفر

این مطلب را می پسندید؟

(1)

(0)