در نت گپ یونسكویی هورامان؛ میراث جهانی مطرح شد؛
ثبت های جهانی محوری برای گفتگو و صلح میان ملت ها
سفرگو: کارشناسان و مدیران فرهنگی در نت گپ یونسکویی با مبحث ثبت جهانی هورامان بر اهمیت ثبت های جهانی بعنوان محوری برای گفتگو، دوستی و صلح میان ملت ها تاکید نمودند.
به گزارش سفرگو به نقل از روابط عمومی کمیسیون ملی یونسکو در ایران، درنت گپ یونسکویی که با اجرای سیداحمد محیط طباطبایی پژوهشگر میراث فرهنگی و رئیس باشگاه نوروز برگزار شد، حجت الله ایوبی دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو- ایران، اظهار داشت: خوشبختانه در کشور عزیزمان ایران، میراث ملموس و ناملموس بسیاری برای ثبت داریم و ما در ثبت مکان ها و فضاها، سیاستی هوشمندانه در پیش گرفته ایم که بر اساس آن صرفا به جای ثبت یک بنا و یک نقطه مشخص، مناطق و فضاهای گسترده تری را ثبت می کنیم؛ مثلا ثبت جهانی راه آهن سراسری بعنوان بیست وپنجمین میراث ملموس یعنی ثبت حدود ۱۴۰۰ کیلومتر منظر فرهنگی و اولین میراث صنعتی کشورمان و منظر فرهنگی هورامان (اورامانات) در استانهای کرمانشاه و کردستان با حدود ۴۰۹ هزار هکتار عرصه و حریم که ۱۰۶ هزار هکتار آن در ارتباط با عرصه و ۳۰۳ هزار هکتار هم جزو حریم است، سبب ثبت هزاران کیلومتر از این سرزمین شدند و بدین ترتیب مجموعه ای عظیم را ثبت جهانی کردیم.
ثبت های جهانی عاملی مؤثر در پاسداشت میراث جهانی
دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو ایران ضمن اشاره به این مورد که کارشناسان می توانند روزها و ماه ها درباره اورامانات صحبت کنند، اظهار داشت: در واقع یکی از وظایف و رسالت های یونسکو و به تبع آن کمیسیون های ملی یونسکو، رونمایی از این گنجینه های بشری به واسطه ثبت آنها و بیداری و آگاهی هر چه بیشتر افکار عمومی در نگهداری و پاسداشت از این مواریث و پیشگیری از تخریب آن هاست. بعنوان مثال بعد از ثبت جنگل های هیرکانی در سال ۲۰۱۹، خود بومیان آن منطقه و دیگر مردم، کوچک ترین دست درازی و صدمه به این منطقه را بلافاصله گزارش می کردند و مانع از انجام آنها می شدند. خوب است بدانید ما اولین کشوری هستیم که هم در ثبت جنگل های هیرکانی و هم اورامانات از هنرمندان هم کمک گرفته ایم. چون این مورد یکی از امتیازات در ثبت های جهانی است؛ (یعنی حساس بودن افکارعمومی نسبت به آن ثبت). ارزیابان اگر تصور کنند افکار عمومی نسبت به مسأله بی تفاوت هستند، ثبت ان منطقه به عقب می افتد. به قول خود ناظران یونسکو، هنرمندان ما سال قبل نمایشگاه عکس خوبی برای اورامانات برگزار کردند و وقتی بازرسان آمدند از دیدن این نمایشگاه عکس شگفت زده شدند.
ایوبی افزود: حدود ۷۰۰ روستا در منطقه هورامان / اورامانات قرار دارند که امروز با ثبت جهانی این منظر فرهنگی، دیگر صرفا روستا نیستند و جهانیان هر آنچه در ارتباط با آئین و رسوم، فرهنگ، سبک زندگی و حتی معماری ابنیه آن هاست، می بینند و آنرا یک آئینه تمام نما از فرهنگ یک کشور و یک ملت می دانند. ازاین رو آگاهی بخشی هر چه بیشتر درباره این گنجینه ها به حفظ آنها کمک شایانی می کند.
وی تاکید کرد: این یک افتخار است که ما در کشورمان در وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی که پیش از این سازمان میراث فرهنگی بوده است، از دیرباز کارشناسان بین المللی بسیار زبده و کارآزموده ای داریم که با تلاش بی وقفه، پرونده هایی جامع و بدون نقص را آماده و به یونسکو ارسال می کنند که در این میان مدیران پایگاه ها و استانداری ها هم با عشق و علاقه پای کار هستند و همکاری خالصانه، مؤثر و بی دریغی دارند. در اینجا بر خود لازم می دانم که از برادر و دوست عزیز و بزرگوارم آقای دکتر طالبیان معاون وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی به نیکی یاد کنم که نه تنها برای این پرونده بلکه سالیان سال برای ثبت تمام این ۲۶ میراث ملموس در لیست جهانی یونسکو تلاش صادقانه کرده و کارشناسان خوبی تربیت کرده اند.
ایوبی تاکید کرد: ما انتظار داریم که ثبت جهانی هورامان سبب آشنایی بیشتر همه مردم ایران با این طبیعت بکر و بازدید هر چه بیشتر از این منطقه و البته همان گونه که گفته شد منجر به همتی جمعی در پاسداشت و نگهداری از آن شود. وی ادامه داد: با عنایت به اینکه سهمیه کشورها در ثبت های جهانی فارغ از تاریخ کشورها به صورت مشخص به یک اندازه و محدود است، اظهار داشت: امروز رئیس جمهور عراق این ثبت را به ایران تبریک گفت؛ چون علاوه بر اینکه چندین شهرستان و دو استان ایران در محور اورامانات قرار دارند، کردستان عراق هم در همین محور قرار دارد و خوشبختانه این امکان وجود دارد که در دوره بعدی به پرونده کردستان عراق کمک نماییم تا به این پرونده ثبت جهانی ملحق شود. چونکه این موضوعات سبب می شوند تا مردم دنیا با جاذبه های گردشگری یکدیگر بیشتر آشنا گردند و محوری فرهنگی برای گفتگو، دوستی و صلح میان ملت ها ایجاد شود.
ارزش های پایدار عاملی مهم در ثبت جهانی هورامان
در ادامه ابراهیم زارعی عضو هیأت علمی گروه دیرینه شناسی دانشگاه بوعلی روی خط این نشست مجازی آمد و اظهار داشت: مردم برحسب تجربه ای که از پیشتر داشته اند آثار معماری خویش را بگونه ای ساخته اند که برابر زلزله مقاوم باشند و این موارد جایگاه درست این منطقه در حوزه معماری را نشان داده است. علاوه بر معماری و باغ های اورمانات، باید از طبیعت، رودخانه، موسیقی و آداب و رسوم آن هم حفاظت و حمایت شود. وی افزود: ما وظیفه داریم مردم را به تعامل و همکاری دلسوزانه با هم فرابخوانیم. البته وظیفه حکومت هم همین است که در این حوزه فعال باشد. سازمان های مردم نهاد هم باید وارد کار شوند؛ یعنی همانطور که به ثبت جهانی هورامان کمک کردند باید در زمینه آموزش نگهداری و حفظ آن هم فعال باشند و این آموزش مستمر و مداوم باشد. درواقع باید با مردم ارتباط مستقیم برقرار کرد تا بتوان ثروت های طبیعی، تاریخی و فرهنگی را حفظ کرد.
این عضو هیأت علمی گروه دیرینه شناسی دانشگاه بوعلی ضمن تاکید بر این مورد که با عنایت به ثبت جهانی اورامانات وظیفه مردم و مسؤولان دوچندان شده است، بیان نمود: باید در امور مختلف بخصوص جاده کشی و… مراقبت باشیم تا به این منطقه صدمه ای وارد نشود. نسل جدید باید از نسل گذشته یاد بگیرد و ببیند آنها چه کرده اند که امروز این منطقه مورد توجه جهانیان قرار گرفته است. حفظ مناظر طبیعی، معماری، صنایع دستی و آداب و آئین های منحصر به فردی چون «عروسی پیرشالیار» و «پالنگان»، صنایع دستی و… بسیار مهم، لازم و ضروری می باشد. چون آن چه سبب ثبت جهانی اورامانات شده همین ارزش های پایدار بوده است.
موسیقی و معماری هورامان محل تلاقی مردم با یگدیگر
سپس زارعی اظهار داشت: موسیقی و ادبیات بعنوان میراث معنوی این منطقه شناخته می شوند و اهمیت بسیاری دارند. این فرهنگ طی هزاران سال نگه داری شده است به صورتی که در این خطه بزرگانی در حوزه موسیقی، ادب و عرفان بودند که مسائل مهم و کلیدی را آموزش داده اند. ازاین رو باید این مسائل را به نسل جوان منتقل نماییم تا آنها هم بتوانند با عشق و علاقه میراث این منطقه را حفظ کنند.
م شارکت بالای جامعه محلی در ثبت جهانی اورامانات
پویا طالب نیا مدیر پایگاه منظر فرهنگی هورامان هم اظهار نمود: منطقه اورامانات با معیار سوم و پنجم به ثبت جهانی رسید که معیار پنجم ناظر بر تعامل انسان با طبیعت است. برای مثال در این منطقه مردم به خوبی مصرف آب را مدیریت می کنند که این مسأله بخشی از میراث ملموس و ناملموس را در بردارد. ما در اورامانات پدیده خلق زمین را داریم. وقتی در فلات ایران کمبود آب پیش آمد ایرانی ها قنات را ایجاد کردند، در نمونه دوم هم در اورامان زمین را خلق کردند یعنی از کم ترین زمین بیشترین بهره را بردند.
وی اضافه کرد: در روستایی در منطقه اورامان جشنی به نام جشن «باران خواهی» وجود دارد که ریشه آن به مراسم «میتراییسم» بازمی گردد. همینطور یکی از منحصربه فردترین زندگی های کوچ نشینی را میتوان در همین منطقه دید؛ خلاف جاهای دیگر محوریت کوچ نشینی در این منطقه «انسان» است چون اهالی هورامان از دیرباز خوش نشین بوده اند. هورامان نقطه تلاقی مهمی است که می تواند فرهنگ های مختلف را به هم پیوند دهد؛ به صورتی که حتی تعاملات بین فرهنگی بوجود آورده است.
طالب نیا اظهار داشت: در این منطقه یکی از مظاهر فرهنگی صنایع دستی است که اتفاقاً متفاوت از جاهای دیگر است. مثلا صنعت کاران در این عرصه به تجملات نمی اندیشند و تمام محصولات آنها کاربردی است. یا در نمونه ای دیگر خلاف جاهای دیگر خبری از خانه های عیانی نیست، خانه ها ساده اند چون برای مردم آن منطقه طبیعت ملاک زندگی بوده و هست. هورامان جغرافیایی بزرگ را شامل می شود که میان مردم اش تعامل سازنده و پایداری وجود دارد.
وی ضمن اشاره به این که در ثبت جهانی این منطقه یکی از خصوصیت ها مشارکت بالای جامعه محلی بود، مطرح کرد: به صورت اساسی در ثبت های جهانی، طرح های مشارکتی به علت دخیل بودن مردم ماندگارترند. به یاد دارم زمانی که حجت حسام مهدی ارزیاب مصری پرونده اورامانات از جانب سازمان ایکوموس (نهاد مشورتی یونسکو در مورد نگهداری و پاسداری از میراث فرهنگی) جهت بررسی این پرونده به اورامانات آمد، مردم روستا آغاز به آب و جاروی روستا کردند و می شد شور و نشاط و ذوق و شوق و اراده جمعی را در آنها دید.
مدیر پایگاه منظر فرهنگی هورامان با تاکید بر این مورد که باید در حوزه آموزش و نگهداری این میراث، ضوابط و دستورالعمل های مختلفی را در نظر گرفت، توضیح داد: در حوزه ساخت وساز باید با نهادها و سازمان های مختلفی مانند بنیاد مسکن، وزارت راه و شهرسازی و وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی همکاری داشته باشیم و در زمینه گردشگری هم باید نظامنامه گردشگری محکم و سختگیرانه ای داشته باشیم تا از این منطقه به درستی محافظت گردد.
هورامان به مثابه مهم ترین تاریخ میراث معنوی
در آخر رئیس باشگاه نوروز اظهار نمود: دکتر ایوبی پیشتر هم این مورد را گفته بود که وقتی ارزیاب یونسکو به ایران آمد با کمک هنرمندان تصاویری از منطقه اورامان تهیه و نمایشگاه زیبایی با ۷۰ عکس منتخب از ۳۵ عکاس ایرانی بخصوص عکاسان استانهای کرمانشاه و کردستان در خانه هنرمندان، برگزار شد؛ به صورتی که بازرس یونسکو اظهار داشت: اگر منطقه اورامان را ندیده بودم حتما می گفتم این عکس ها فتوشاپ هستند، ولی اکنون که این منطقه را از نزدیک دیده ام، می گویم که هورامان از این عکس ها هم زیباتر است.
پرونده «منظر فرهنگی هورامان / اورامانات» در چهل وچهارمین نشست اجلاس کمیته میراث جهانی یونسکو (سه شنبه پنجم مرداد ۱۴۰۰ برابر با ۲۷ جولای ۲۰۲۱) در شهر فوجوی چین، مورد بررسی قرار گرفت و با تصویب اعضای کمیته، بعنوان بیست وششمین میراث ملموس کشورمان در لیست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید.
منبع: safargoo.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب