راز مهندسی ساخت سدهای هخامنشی کشف شد
سفرگو: کاوش دیرینه شناسی بندهخامنشی دیدگان بخش مشهد مرغاب که نمونه ای بی همتا از سازه های معماری دوران هخامنشی به شمار می آید با هدف شناسایی بخش های این سد ازجمله ساختارهای معماری سنگی آن انجام شد.
به گزارش سفرگو به نقل از روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، حمیدرضا کرمی دانشجوی دکتری دیرینه شناسی دانشگاه بوعلی سینا و کارشناس پایگاه میراث جهانی پاسارگاد، در دومین نشست علمی نوزدهمین کنگره دیرینه شناسی اظهار داشت: همین طور شناخت و مطالعه هسته و پوسته سد بمنظور تهیه نقشه و چگونگی طراحی و ساخت سد و ساختارهای وابسته به آن که در چند مرحله توسط سودجویان لطمه زیادی به آن وارد شده بود با هدف سامان دهی و مرمت از دیگر اهداف اصلی کاوش بند دیدگان بود.
کرمی اشاره کرد: کاوش دیرینه شناسی سد دیگان داده های ارزشمندی در پیوند با مهندسی ساخت سد و مدیریت منابع آب دوران هخامنشی را در اختیار ما قرار داد.
او اضافه کرد: هرچند بخش زیادی از این اثر باارزش به سبب سیلاب و دستبردهای انسانی ویران شده است اما توانستیم شناخت و دانشمان را در مورد چگونگی و فناوری ساخت سدهای این دوران و ساختارهای معماری وابسته به آن افزایش دهیم و ترانشه ها باوجود آوار بسیار زیاد حاصل از تخریب درمکان هایی به وجود آمد تا بتوان بیشترین داده ها و اطلاعات به دست آید.
این باستان شناس، با اعلان اینکه بقایای سازه های معماری به دست آمده گویای طراحی دقیق و جانمایی مناسب سد و ساختارهای وابسته به آن درون دره است اشاره کرد: سبک معماری و تراش سنگ ها بیان کننده سنت های معماری دوران آغازین هخامنشی و خصوصاً دوران داریوش است.
کرمی در آخر ابراز امیدواری کرد، در فصل های آینده بتوانیم کاوش بخش های دیگر سد را انجام دهیم تا بتوانیم داده های جامع و سودمندی را در رابطه با شیوه و مهندسی ساخت سدهای هخامنشی و ساختارهای وابسته به آنرا به دست آوریم.
فصل دهم جستجوهای دیرینه شناسی مشترک ایرانی ایتالیایی در تل آجری
علیرضا عسکری چاوردی، عضو هیئت علمی دانشگاه شیراز در تشریح برنامه فصل دهم جستجوهای دیرینه شناسی مشترک ایرانی ایتالیایی در تل آجری پارسه، فارس از کاخ تا شهر در ۱۳۹۹ اظهار داشت: یافته های حاصل از این فصل ۴ عدد تکه آجر لعاب دار منقوش به خط میخی بود که این آجرها از کاوش گمانه شماره ۶ در بخش غربی ایوان جنوب شرقی به دست آمد.
او اضافه کرد: بنظر می رسد در نمای دیواره غربی ایوان جنوب شرقی کتیبه ای میخی نقر شده بود که با تخریب بنا تکه های آن در آوار این بخش از ایوان مدفون شده بود.
رحمت عباس نژاد سرستی، دانشیار گروه باستان شناسی، دانشکده هنر و معماری دانشگاه مازندران بابلسر درباب اقدامات دیرینه شناسی در این محوطه اظهار داشت: ضعف لایه های مس و سنگ و مفرغ و آهن و همچنین، اضطراب در لایه های دوره های اخیر سبب شده که توق تپه بر طبق این کاوش، بیش تر بعنوان یک محوطه نوسنگی مورد توجه قرار گیرد.
او اضافه کرد: این محل، نخستین محوطه کاوش شده نوسنگی در دشت های شرقی مازندران است و کشف، ثبت و ضبط یافته های سفالی، مصنوعات سنگی، داده های محیطی و گیاهی و نمونه های گاهنگاری در این کاوش به خوبی انجام شده است.
فصل دوم کاوش دیرینه شناسی گورستان شهنه پشته شهرستان بابل
حسن فاضلی نشلی، استاد دانشگاه تهران در توضیح روند این کاوش اظهار داشت: درمجموع مطالعه و بررسی ۱۶ ترانشه ایجادشده در گورستان شهنه پشته بقایای ۶۳ اسکلت انسانی به دست آمده است که ۳۱ مورد آن در حین حفاری علمی دیرینه شناسی شناسایی و به روش علمی ثبت و ضبط شد.
او با ابراز تأسف از این که بقایای انسانی ۳۲ مورد دیگر براثر کارهای قاچاق توسط حفاران بدون مجوز سبب تخریب گور شده و سپس تیم کاوش با بررسی چاله گورها، بقایای از اسکلت انسانی و بعضاً اشیایی تدفینی را به دست آورده اضافه کرد: درمجموع این قبور شامل ۱۱ زن، ۱۱ مرد، ۸ کودک و ۶ فرد بالغ که شناسایی جنسیت آنها باتوجه به پارامترهای تشخیص جنسیت نا ممکن بوده به دست آمده اند.
این عتیقه شناس اشاره کرد: همین طور ۲۸ مورد از بقایای انسانی به سبب این که در اثر حفاری های قاچاق به شدت لطمه دیده بوده اند، تشخیص سن و جنس در آنها ناممکن بوده است.
سپهر زارعی، کارشناس اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان هرمزگان در توضیح کارهای انجام شده در بررسی بمنظور مستند نگاری محوطه پارینه سنگی میانی چند-درخت جزیره هرمز، هرمزگان اظهار داشت: تا پیش ازاین، همه آثار شناسایی شده در جزیره هرمز مربوط به دوره اسلامی بود؛ نتایج حاصل از بررسی اولیه محوطه چند-درخت بمنظور ارزیابی ظرفیت این محوطه برای انجام برنامه های میدانی آینده، روشن ساخت که پیشینه حضور انسان در این جزیره، نیاز به بازنگری دارد.
او با اعلان اینکه صنایع سنگی مجموعه چند-درخت، صنعتی تراشه محور است و سنگ مادر و تراشه لوالوا نمونه های شاخص این مجموعه هستند که برمبنای آنها می توان مجموعه را به دوره پارینه سنگی میانی منتسب کرد اضافه کرد: این یافته های جدید، حضور گروههای شکارگر-گردآورنده ی دوره پلیستوسن در این جزیره را تأیید کرده و بیان کننده اهمیت تنگه هرمز در دیرینه شناسی پارینه سنگی خلیج فارس و سواحل جنوبی ایران هست.
کاوش بمنظور آواربرداری و خوانا سازی زیج منیژه انزل سرپل ذهاب
فرزاد مافی استادیار گروه دیرینه شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ابهر با تشریح گزارش مقدماتی فصل اول کاوش بمنظور آواربرداری و خواناسازی زیج منیژه انزل سرپل ذهاب اظهار داشت: درنتیجه آواربرداری و خواناسازی بخش هایی از بنا مشخص شد در اضلاع شمال شرقی و جنوب غربی ۲۷ حجره، در ضلع جنوب شرقی ۲۵ حجره و در ضلع شمال غربی ۲۳ حجره راه اندازی شده که ورودی حجره ها توسط رواق هایی از تابش مستقیم نور خورشید در امان بوده اند.
او اضافه کرد: باتوجه به مطالعات پیشین و نظریات مختلف که درباب کاربری بنا مطرح شده همچون کاروانسرا یا اقامتگاه یا نوعی پادگان نظامی (قراول خانه) و نیز یک بنای آئینی و یا اقامتگاه آئینی مربوط به اواخر ساسانی و اوایل اسلامی، ابراز نظر قطعی و متقن نیازمند ادامه کاوش ها در فصول بعدی است.
محسن کریمی، دانشجوی دکتری دیرینه شناسی دانشگاه محقق اردبیلی، کارشناس اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان مرکزی اظهار داشت: بررسی های میدانی انجام شده در بافت فردقان نشان میدهد که ازلحاظ پیشینه استقراری، محدوده قلعه تاریخی آن دارای قدیمی ترین استقرار در روستا است بدین صورت که هسته اولیه فردقان درون قلعه شکل یافته و بناهای درون حصار قلعه، قدیمی ترین بناهای موجود در روستا هستند.
این عتیقه شناس اضافه کرد: به لحاظ جغرافیای تاریخی، فراهان در اواخر دوره ساسانی و شروع دوره اسلامی جز همدان محسوب می شده که به طورقطع زمینه های مختلف موجب شکل گیری آتشکده در این منطقه شده و درعین حال موقعیت جغرافیایی و طبیعی مناسب روستای فردقان ازجمله دلیلهای مهم برگزاری آتشکده در این روستا بوده و آنرا بعنوان یکی از مراکز مذهبی در دوره ساسانی بدل کرده است.
کاوش دیرینه شناسی گردآشوان در عصر مس و سنگ جدید
مهناز شریفی، استادیار پژوهشکده دیرینه شناسی با اشاره به کاوش دومین فصل کاوش دیرینه شناسی گردآشوان در عصر مس و سنگ جدید اظهار داشت: درمجموع تپه گردآشوان یک مکان معرف دوره مس و سنگ میانی و جدید است که انجام جستجوهای باستان شناختی در آن اطلاعات درخور توجهی درباب فرهنگ های منطقه زاب در اختیار می گذارد.
او با اعلان اینکه این محوطه دارای چهار فاز معماری خشتی است که در نوع خود جالب توجه است، اضافه کرد: به طورکلی از منظر چشم انداز و ساختار طبیعی، حوزه زاب بصورت یکی از مجموعه کریدورهای طبیعی و موازی است که ارتباط ساکنان بخش هایی از شمال غرب با مناطق مرتفع دیگر را امکان پذیر می سازد.
این عتیقه شناس اضافه کرد: درمجموع تپه گردآشوان تپه وسیع و مرتفعی در حوضه رودخانه زاب است و نهشت ضخیمی از دوره مس و سنگ را دارا است و باتوجه به این امر، این محوطه از نقاط کلیدی حوزه شمال غرب شناخته می شود پس پرداختن به آن اهمیت می یابد.
بررسی و شناسایی دیرینه شناسی سد هرات
مرتضی خانی پور، دکتری دیرینه شناسی و پژوهشگر آزاد با اشاره به بررسی و شناسایی دیرینه شناسی انجام شده در سد هرات اظهار داشت: طی بررسی و شناسایی که بمنظور مطالعات تاریخی فرهنگی سد هرات در دهستان توجردی و قسمتی از دهستان فتح آباد انجام شد درمجموع ۱۰۹ اثر از دوره نوسنگی تا متأخر اسلامی شناسایی شد.
به گفته این باستان شناس، قدیمی ترین اثر شناخته شده در حریم سد مربوط به فرهنگ باکون با سفال های نخودی منقوش بوده که محوطه مائور شاخص ترین آن هاست.
مهدی عالیپو، از پایگاه میراث جهانی چغازنبیل و هفت تپه با تشریح روند کاوش دیرینه شناسی بمنظور خوانا سازی مجموعهی کاخ های شمارهی ۲، ۳ و حصار بیرونی چغازنبیل اظهار داشت: در چند سال اخیر و با تشکیل کارگروه دیرینه شناسی در پایگاه میراث جهانی چغازنبیل چند اقدام بعنوان فعالیت گام به گام در زمینه دیرینه شناسی این مجموعه مدنظر قرار گرفت که بصورت خلاصه شامل تهیهی نقشه های دقیق و روزآمد از تمام شهر، مشخص کردن بخش های مضطرب و نیازمند کاوش و مرمت اضطراری، پاسخ گویی به سوالات دیرینه شناسی و انجام کارهای پژوهشی می شود.
او اضافه کرد: در امتداد این اهداف نقشهی محوطه برداشت و دو کاخ شمارهی ۲ و ۳ بعنوان بناهای رهاشده و درحال تخریب مشخص و ازاین روی پیگردی و مرمت کاخ شماره ۲ انجام و بروی حصار سوم نیز قسمت هایی که نیاز به اقدام فوری حفاظتی داشته مشخص شد.
بررسی و شناسایی دیرینه شناسی محدوده نفت خانه سومار، قصر شیرین
محسن زینی وند، دانشجوی دکتری باستان شناسی، دانشگاه تهران درباب پروژه بررسی و شناسایی دیرینه شناسی محدوده نفت خانه سومار، قصر شیرین اظهار داشت: محدوده نفت خانه علاوه بر این که منطقه ای بینابینی سرزمین های پست و ارتفاعات تلقی می شود، دارای مراتع غنی به همراه رودخانه دائمی است که برای مکان گزینی گروههای انسانی خصوصاً عشایر بسیار باارزش بشمار می رود.
او اشاره کرد: این خاصیت ها نشان میدهد که ممکنست با زیستگاه های باستانی جالب توجهی روبرو باشیم هرچند که گروه دیرینه شناسی نتوانست به خوبی منطقه را پوشش دهد و بیشتر تمرکز ما بر روی مشاهدات میدانی به وسیله خودرو و تصاویر ماهواره ای استوار بود.
منبع: safargoo.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب