جویندگان گنج این شهر باستانی در استان فارس را سوراخ سوراخ کرده اند
سفرگو: شهر باستانی «غندجان» در استان فارس که یکی از بزرگترین شهرهای دوره ساسانی شمرده می شود، سال هاست شاهد جولان حفاران بدون مجوز و جویندگان گنج بوده است. در تازه ترین موارد، فعالان میراث فرهنگی از حفاری های جدیدی در نزدیکی یکی از بناهای تاریخی این شهر خبر می دهند. در یک پایش سطحی جدید، حدود 40 گودال تازه شناسایی شده است.
به گزارش سفرگو به نقل از خبر آنلاین، شهر غندجان در منطقه‌ی سرمشهد کازرون واقع در استان فارس قرار دارد و در منابع گوناگون تاریخی به آن اشاره و گفته شده در راه یکی از محورهای ارتباطی دوره‌ی ساسانی و دوره های قبل از آن قرار داشته است. از جانب شرق به غرب، شهر گور فیروزآباد را به شهر بیشاپور کازرون وصل می کرده و از جانب شمال به جنوب نیز در نزدیکی مسیر ارتباطی شهر استخر به شهرها و محوطه های پس کرانه‌ی خلیج فارس همچون سیراف قرار داشته است. محسن عباسپور، کنشگر میراث فرهنگی که این موقعیت را برای این شهر باستانی تشریح کرد، از تعرض های مختلف و لطمه هایی که حفاران بدون مجوز بر سر غندجان آورده اند، با ایسنا سخن گفت.
ایسنا نوشت: او اصرار کرد شهری که می تواند به یکی از میدان های بزرگ جستجوهای علمی تبدیل گردد و ناگفته های فراوانی از تاریخ ایران را روایت کند، در این سال ها نه فقط حضور برنامه ریزی شده‌ی عتیقه شناس ها را شاهد نبوده، بلکه کمترین اقدام برای محصور کردن و یا استقرار دائمی تیم های حفاظتی در آن صورت نگرفته و تا به امروز تنها اقدام حفاظتی از این شهر ۹۵۴هکتاری، گشت زنی های معمول و پراکنده بوده است. شدت بی توجهی ها نسبت به این شهر باستانی تا آنجاست که در سالهای قبل همیشه حفاری های بدون مجوز از این شهر گزارش شده است.
این کنشگر میراث فرهنگی درباره ی وضعیت این شهر باستانی بر طبق بازدیدهایی که در دو مقطع زمانی داشته است اظهار داشت: در بازدیدی که فروردین ۱۴۰۴ از شهر باستانی غندجان واقع در سرمشهد کازرون داشتم، با حفاری های بدون مجوز گوناگون و جدیدی در این منطقه مواجه شدم. در یکی از این حفاری ها، دو گودال به عمق نزدیک به یک و نیم متر در نزدیکی کوشک بهرام حفر شده بود. خرده سفال های فراوانی در اطراف این دو گدال دیده می شدند که بنظر می رسد بر اثر حفاری صورت گرفته، از خاک بیرون آمده و توسط سودجویان به این وضعیت درآمده اند.
یکی از گودال های حفرشده در نزدیکی کوشک بهرام
عباسپور ۱۲ مردادماه ۱۴۰۴ نیز بازدید دیگری از این محوطه داشت و درباره ی آخرین مشاهداتش اظهار داشت: در دو محدوده از این شهر (در مجموع حدود ۳ هکتار از این شهر چند صد هکتاری) و با یک پایش سطحی ۴۲ گودال جدید حفر شده توسط حفارهای بدون مجوز شناسایی شد. با توجه به این که پایش من فقط جهت بررسی کلی تعرض های اخیر بوده، بدین سبب می توانم با اطمینان بگویم تعداد این گودال ها بسیار بالاتر از این تعداد است. تازگی و پوکی خاک های بیرون ریخته شده، عدم رویش گیاه در گودال حفر شده و مقایسه تطبیقی تعدادی از این قسمت ها با تصاویر قبلی نشان میدهد که این گودال ها دذ هفته های اخیر به وجود آمده اند. نوع گودال و پراکنش آنها نشان دهنده این است که فرد یا افرادی با بهره گیری از دستگاه های فلزیاب در محوطه عبور داشتند و برای دسترسی به اشیای تاریخی، این گودال ها را حفر کردند.
گودال هایی که بتازگی در این محوطه باستانی به انگیزه یافتن اشیای تاریخی حفر شده است.
او اضافه کرد: کوشک بهرام در محدوده‌ی شرقی شهر باستانی غندجان قرار دارد. مطالعه های سفال شناسی و شواهد گوناگون موجود نشان داده اند این شهر مربوط به دوره‌ی ساسانی است و ۹۵۴ هکتار مساحت دارد، یعنی وسعت آن چیزی نزدیک به هفت برابر شهر باستانی بیشاپور است.
نمایی از کوشک بهرام در غندجان
عباسپور اظهار داشت: تا حالا تعدادی از باستان شناسان و محققان همچون مرتضوی، ابراهیمی، قاسمی و...، مطالعه های پراکنده ای در این شهر داشته اند و در نتایج مطالعه های خود که در نشریات مختلف علمی انتشار یافته است، نشان داده اند که چه ظرفیتهای برجسته ای به لحاظ دیرینه شناسی در این محدوده وجود دارد. بدین سبب در صورت توجه جدی به این شهر باستانی و استقرار باستان شناسان و حضور تیم های کاوش، مرمت و حفاظت، شهر غندجان می تواند به عنوان یکی از محوطه های مهم تاریخی به مجموعه‌ی جهانی منظر دیرینه شناسی ساسانی فارس اضافه شده و جلوی تخریب های بیشتر آن گرفته شود.
این گودال های تازه در بازدید مردادماه شناسایی شده است.
این فعال میراث فرهنگی با اشاره به تخریب هایی که گریبانگیر این شهر شده است، اظهار داشت: متاسفانه سال هاست که تهدیدهای فراوانی، این شهر و آثار باستانی مدفون در آنرا تحت تأثیر قرار داده و در بعضی موارد، لطمه های جبران ناپذیری را به آن وارد کرده است. در چند مورد، سودجویان آن قدر حریم امن برای خودشان متصور بوده اند که با بیل مکانیکی به جان آثار این شهر افتاده و نسبت به حفاری بدون مجوز اقدام نموده اند. علاوه بر حفاری های پرشمار غیرمجازی که در شهر غندجان صورت می گیرد، گسترش اراضی کشاورزی، عبور بدون ضابطه‌ی زیرساخت ها و تأسیساتی همچون جاده، خطوط انتقال آب، برق و... نیز موجب وارد آمدن لطمه به آثار باستانی این شهر شده است.
او درباره ی آثاری که تا به امروز در شهر غندجان شناسایی شده اند نیز توضیح داد: در محدوده‌ی شرقی شهر باستانی غندجان، کتیبه‌ی خط پهلوی را در کنار نقش برجسته‌ی بهرام دوم داریم که هر دوی آنها در لیست آثار ملی ایران، ثبت شده اند. علاوه بر این، بخشهایی از برخی بناهای این شهر نیز از خاک بیرون مانده اند که از جمله‌ی آنها می توان به کوشک بهرام، تُل نقاره، تُل خندق و... اشاره نمود.
نقش برجسته بهرام دوم و کتیبه کرتیر به خط پهلوی در محدوده غربی شهر
عباسپور اظهار داشت: تا حالا و بارها موارد مختلفی را از بروز لطمه های پرشمار به این شهر باستانی اعلام نموده ایم. با این وجود گستردگی این محوطه در کنار کمبود نیروهای یگان حفاظت میراث سبب شده است این شهر به عرصه ای برای جولان سودجویان و حفارهای بدون مجوز تبدیل گردد، به نحوی که حال گودال ها و نشانه های بسیار زیادی از این حفاری ها در سطح غندجان دیده می شود. لازم است وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی مطابق با قوانین جاری کشور، هرچه زودتر ضمن محصور کردن و صیانت از حریم و عرصه‌ی این شهر باستانی، طرح های جامع حفاظتی را برای این محوطه طراحی و اجرا کنند. همین طور لازم است با استقرار دائمی نیروهای میراث فرهنگی دراین شهر باستانی، زمینه‌ی مقدماتی برای کارهای علمی باستان شناسان نیز فراهم گردد.
این تصاویر در فروردین و مردادماه ۱۴۰۴ گرفته شده است.
۴۷۲۳۶
منبع: سفرگو
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب