اینجا زیبایی و اعجاز با هم در آمیخته شده است
سفرگو: اینجا در دل كوه های ستبر البرز روستایی ریشه گرفته كه زیبایی و اعجاز را باهم در خود آمیخته است، ˮنكرسˮ روستایی به فاصله 59 كیلومتری چالوس كه گویی تابلوی بی نظیری از خالق است.
نُكرس، روستایی زیبا در ارتفاع تقریبی 2100 متری از سطح دریا در دل دهستان كوهستانی بخش مرزن آباد شهرستان چالوس است. راه روستایی نكرس كه از محل دزبن (دژبن) از جاده اصلی چالوس منشعب می گردد در راه خود با راه روستاهایی چون دِز ماكوتی – مِچِر – الیت و دلیر و تا چندین كیلومتر هم با راه روستاهایی چون پلادكو – چهارباغ – پلادكوسر – دورچال گیجان و انگوران همسوست.
مومن توپا ابراهیمی، یكی از محققان و نویسندگان بزرگ مازندران درباره این روستای زیبا اظهار نمود: نُكرس روستایی است كه در دور جدید آبادانی خود بیش از 200 سال قدمت ندارد امّا خرابه هایی در بستر محل كنونی و اطراف آن وجود دارد كه سند تاریخی دوران دیرینه آن بوده است؛ این خرابه ها شامل ویران قلعه ها، ده ویرانه ها، خرمن جار قدیمی مزرعه و جایگاه كشت گندم است.
این محقق مازندرانی با اشاره به نحوه تامین آب مورد نیاز دام های این روستا در زمان كم آبی تصریح كرد: در كوهستان كلارستاق و هم در بیشتر دیگر نقاط كوهستان مازندران و گیلان، شبان ها در هر مرتعی كه دچار كم آبی بود درختان بلند قامت و قطور را ته بر كرده و از یك سمت درون آن را تهی می كردند به نحوی كه ابتدا و انتهای ساقه قطور درخت همچنان بسته بماند؛ این ساقه میان تهی درخت درمحل جوشش چشمه به صورت افقی به نحوی در زمین استوار می شد كه آب اندك اندك در آن ذخیره شود، آب ذخیره شده در این منبع چوبی در میانه روز یا عصر به مصرف احشام می رسید.
وی تصریح كرد: روستای نكرس مرتعی خوش علف و چراگاهی بسیار غنی از علف های مغذی و به علت خصوصیت خاص جغرافیایی، سایه و آفتاب را هر كدام در طول روز در سمت شرق و غرب مرتع باهم داشته است. این مكان در گذشته محل تجمع گله داران اعم از شبانان و سر گالشان بود اما كم كم بر اثر ازدیاد جمعیت به روستا تبدیل گشته است. این روستا به لحاظ موقعیت جغرافیایی در جایی استقرار یافته كه چندین دره بزرگ در آن نقطه همدیگر را قطع میكنند.
این محقق و پژوهشگر مازندرانی افزود: عده ای را گمان بر آن است كه شاید به علت قرار گرفتن این روستا در نوك و راس این دره ها، اسمش« نوك رأس » باشد كه این مدعا صحیح نیست چون كه واژه مركب نوك رأس كه قسمتی از آن فارسی و قسمتی عربی است با واقعیت های گویشی مردم و نام گزینی كاملا مغایر است. مردم كوهستان تا یك قرن پیش به گویش تبری چنان غلیظ صحبت می كردند كه فقط شمار اندكی از آنها كه به حوزه ها راه می یافتند عربی و فارسی را می فهمیدند، به غیر از آن، نام گزینی به فارسی، عربی یا تلفیقی از هر دو آن هیچگاه در این منطقه و به خصوص در نكرس معمول نبود.
محقق و نویسنده غرب مازندران به نام برخی قلعه های این روستا اشاره نمود و اظهار داشت: "قلعه ویرانه گردلت" در ارتفاع 2500 متری از سطح دریاهای آزاد قرار دارد، موقعیت جغرافیایی آن نسبت به روستای نكرس، در بخش شمال شرقی قرار دارد؛ با حفاری هایی كه كاوشگران غیرمجاز و به قصد گنج یابی انجام دادند، سفالینه هایی در این مكان از خاك سر برآورد.اكنون از قلعه مذكور چیزی جز خرابه هایی در سمت شرقی اش با نام محلی «كلاچ خنه» چیزی نمانده كه حكایت از جنگ و درگیری مهلكی همراه با كشتاری دردناك دارد.
توپاابراهیمی تصریح كرد: قلعه ویرانه و قلّه زرد كوه از دیگر قلعه هاست كه به شكل قلّه ای با مخروط تیز و شیبی تند اكنون مدفن دوتن از معصوم زادگان به اسامی حضرات فضل و فاضل (ع) است؛ بر فراز ستیغ این كوه قطعه زمینی به وسعت تقریبی یك هكتار قرار دارد كه جایگاه دژی مستحكم بود؛ قدمت این دژ افسانه ای كه اكنون جز سنگ لاشه های فراوان چیزی از آن باقی نمانده، بسیار دیرین و عبادتگاه پیروان آیین های قبل از ظهور اسلام بوده است.
وی ادامه داد: اكنون هم همه ساله مردم روستاهای اطراف به بهانه های گوناگونی در آنجا حضور یافته و ضمن زیارت بارگاه حضرات فضل و فاضل (ع) به جمع آوری گیاهان دارویی می پردازند. قلعه ویرانه های« نقت گردن» و« كلین چالك» و « لفتلی كلم مال=جایگاه تویله لطفعلی» از دیگر ویرانه قلعه ها است.
وی در مورد چشمه های معروف نكرس و اطراف آن عنوان كرد: سنگ چشمه، قدمعلی چشمه، بِن چشمه، سنگدزه چشمه، پرتالینوی چشمه و بافلك چشمه همچون این چشمه ها است.
این محقق و نویسنده، وجود چندین غار را از دیگر زیبایی های نكرس برشمرد و اظهار داشت: "غارهای گلجار" دو غار در دوسوی یكی از سرشاخه های رودخانه چالوس قرار دارند كه از میانه مرتع نكرس و در قعر دره عمیقی می گذرد؛ این دو غار در سابق گاهی مورد استفاده دامداران قرار می گرفت. همینطور "غار چرمه لینگه" غاری در مرتع سمت جنوبی رودخانه و در دامنه ای پر شیب و صخره ای قرار دارد؛ غارهای"پوسرك نو" و" ولدره" كه در سمت شمال شرقی و شمال غربی نكرس قرار دارند و در مواقع بارندگی بعنوان پناهگاه مورد استفاده دامداران قرار می گرفتند.
توپا ابراهیمی در مورد گیاهان دارویی این منطقه بیان كرد: مراتع این روستا به لحاظ داشتن گیاهان دارویی و گیاهانی كه ارزش صنعتی و خوراكی دارند بسیار غنی است؛ بخشی از این گیاهان شامل آویشن، زیره كوهی، لاری، شاه تره، زرشك، سیب جنگلی، آلوچه، ازگیل جنگلی است كه در گذشته منبع در آمد قابل ملاحظه ای برای مردم روستا بوده است.
وی با اشاره به آداب و سنن این روستا اضافه كرد: علم بندی، علم داری و علم گشایی همچون آداب وابسته به این آیین است. در محرم، ریش سفیدان روستا با یك مداح در حیاط مسجد گرد هم می آیند، دست ها را به زیر گوش برده سه بار بلند فریاد می زنند «یا علی، یاعلی، یا علی» و به دنبال آن سه بار دیگر فریاد «یا حسین، یاحسین، یاحسین» بر می آورند. بعد از بسته شدن علم، آن را در اطراف مسجد بر می افرازند؛ در دسترس بودن علم به این دلیل است كه تا عصر عاشورا كه علم گشوده می گردد همه روزه به هنگام اذان فردی آن را خم می كند تا ارادتمندان حضرت امام حسین (ع) و حضرت ابوالفضل بر آن بوسه زنند و حاجت بخواهند.
توپا ابراهیمی، علم گشایی را از دیگر آداب این روستا در دهه اول محرم معرفی نمود و اظهار داشت: همه اهالی بعد از عزاداری بامداد عاشورا، ناهار را در مسجد صرف می كنند و بلافاصله بعد از آن جوانی زورمند علم را برداشته در حالیكه پیشاپیش حركت می كند، مردم با ترجیع بند «حسینم وای حسینم وای حسینم» به دنبال او روان می شوند و بر سینه میكوبند؛ بعد از چرخاندن علم بر فراز همه قبور، در میانه آرامگاه عمومی ده، آن را به زمین می خوابانند، مرثیه خوان، مرثیه ای را در رثای حضرت ابوالفضل می خواند و مردم به سینه زنی ادامه می دهند.
توپاابراهیمی افزود: پارسایانی كه مراسم را در طول ده روز مدیریت كردند هر كدام اجزای گشوده شده را به افراد آرزومند و احیانا شفاجویان هدیه می كنند؛ این هدیه پرارزش كه اهدایی از جانب حضرت سیدالشهدا و باب الحوائج و دیگر شهدا به حساب می آید، برای گیرنده هدیه افتخاری بزرگ به حساب می آید.
این مطلب را می پسندید؟
(5)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب